محمدرضا موثقی‌نیا رئیس هیات عامل ایمیدرو گفته با توجه به ظرفیت‌های رو به رشد معادن و آینده معدنکاری در ایران، ضروری است گزارش فنی و اقتصادی و برنامه‌ای دقیق برای تامین، ساخت داخل و بومی سازی دامپتراک ارایه شود.
به گفته مدیر ایمیدرو انسجام در تصمیم گیری، یکپارچگی و هماهنگی میان شرکت ها و بخش معدن کشور، اصول اولیه این طرح باشد به گونه ای که بتوان ضمن همکاری با شرکت های خارجی در تامین این ماشین آلات، زمان بندی مناسبی برای اجرای برنامه تهیه شود.
موثقی نیا با اشاره به اینکه نیاز معادن متنوع است و ظرفیت های مختلف و متفاوتی را در برمی گیرد، گفت: محدوده نیاز معادن دامپتراک های 60 تا 136 و بیش از 200تنی را شامل می شود از این رو کارگروهی متشکل از ذی‌نفعان معادن کشور برآوردی واقع بینانه از نیاز کشور در این بخش ارایه دهند.
موثقی‌نیا مدعی شده تاکنون بومی سازی در دامپتراک 60تنی در کشور انجام شده، نحوه عملی شدن عمق ساخت داخل و همچنین استفاده از توان و ظرفیت های داخل کشور در این برنامه را مورد تاکید قرار داد.
تولید داخلی دامپتراک ممکن است؟
این سخن موثقی‌نیا منتقدانی دارد، از جمله بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران که معتقد است پتولید داخل کفاف نیاز معدنکاران را نمی‌دهد؛ چرا که بیشتر تولیدات این شرکت‌ها ماشین‌آلات غیرمعدنی است.
اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات نیز گفته در حال حاضر ظرفیت دامپتراک‌هایی که در برخی معادن بزرگ استفاده می‌شود، ۱۳۶ تن است، درحالی که ضروری‌ست ما از دامپتراک‌های ۲۴۰ تنی استفاده کنیم و استفاده از این ماشین‌آلات نیز خود ملزومات دیگری دارد.
سعدمحمدی گفته پرکردن این ظرفیت با لودر اصلا امکان‌پذیر نیست و در ظرفیت‌های پایین‌تر نیز کار دشوار و زمان‌بری است. اتلاف وقتی که به دلیل تشکیل صف دامپتراک‌ها و بالتبع کاهش میزان مواد معدنی حمل‌شده در واحد زمان، رخ می‌دهد باعث کاهش بهره‌وری، بالارفتن قیمت تمام‌شده و عقب‌ماندن از برنامه‌های تولید و همچنین صادرات می‌شود.
سعدمحمدی ادامه داد: یک شاول معدنی طی یک برداشت قادر است حدود ۱۷۰ تن مواد معدنی را در دهانه خود جاداده و در دامپتراک تخلیه کند؛ بنابراین سرعت کار بسیار بالا رفته و از ترافیک دامپتراک‌ها جلوگیری می‌شود.
سعدمحمدی در پاسخ به این سوال که چرا برخی معدنکاران به جای تهیه ماشین‌آلات داخلی، اقدام به واردات می‌کنند، مطرح کرد: یکی از دلایل واردات ماشین‌آلات دست دوم که در داخل نیز تولید می‌شود، این است که این ماشین‌آلات نسبت به تولیدات داخلی که نو هستند، قیمت پایین‌تری دارند؛ بنابراین گاهی معدنکار برای کاهش هزینه‌های خود ناچار است دست به این اقدام بزند؛ بنابراین ضروری است هنگامی که از کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری صحبت می‌کنیم، به مسائلی که افزایش هزینه‌ها را در پی دارد نیز توجه کنیم.
ماشین آلات معدنی ساخت داخل چند درصد نیاز کشور را تامین می‌کند؟
سعید عسکرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن کشور گفته تولیدکنندگان ماشین الات معدنی در داخل کشور اگر با حداکثر ظرفیت خود کار کنند کمتر از ۱۰ درصد از نیاز کشور را پوشش می‌دهند. در حال حاضر با در نظر داشتن سیاستی که در ارتباط با ماشین سازان وجود دارد، ماشین آلات نو در کشور تولید می‌شوند بعضاً از ماشین‌آلات دست دونم کوماتسو ۵ یا ۱۰ سال کارکرده به لحاظ کارایی و مصارف ضعیف‌تر هستند. به همین دلیل است که تعداد بسیار زیادی شرکت‌های ماشین‌ساز شروع به فعالیت کرده‌اند.
عسکرزاده گفته اکنون حدود ۲۳ مجموعه ماشین سازی در کشور داریم، این در حالی است که در کل دنیا ممکن است حدود ۱۱ برند معروف ماشین سازی وجود داشته باشند. این عدد قابل توجهی است که نشان می‌دهد مدل ماشین‌سازی ما با آن مدلی که برندها دنبال آن هستند متفاوت استو برندهای بزگر دنیا مبتنی بر R&D فعالیت می‌کنند و در پس پرده تولید ماشین اقدماتی انجام می‌شود و اتفاقات دانشی و فناورانه اتفاق می‌افتد تا منجر به تولید شود. برای مثال کشوری مانند چین یک ماشین سازی دارد که اتفاقا به دلیل تغییرات نسلی فروش چندانی در این کشور ندارد.
استهلاک ماشین آلات معدنی یک هزینه دارد و بخش هزینه‌ای تحت عنوان هزینه فرصت نیز به معدنکاران تحمیل می‌کند. در اقتصاد عنوانی تحت عنوان هزینه فرصت داریم، به این معنا که من می‌توانستم در این فرصت ماده معدنی استخراج و یا تولید کنم ولی این قابلیت از من گرفته شد. این عددها را به علاوه مصرف بالای گازوئیل در سر معدن با هم جمع بزنید، به شما قول می‌دهم که هیچ حسابداری نتواند این محاسبه را به نفع ماشین دست دوم رقم بزند و حتماً می‌گویند ماشین‌های نو با هر قیمتی مناسب‌تر هستند.
