پیش از ورود به بررسی روش های نوین استخراج در معادن، آشنایی با شیوههای سنتی استخراج ضروری است. این روشها که سال ها در معادن ایران و جهان مورد استفاده قرار گرفتهاند، پایه گذار فرآیندهای امروزی بوده اند. با گذر زمان و افزایش نیاز به بهره وری، ایمنی بیشتر و کاهش اثرات زیست محیطی، محدودیت های این روشها بیش از پیش نمایان شدهاند. همین عوامل باعث شدهاند که رویکردها به سمت فناوری های جدید و روش های نوین استخراج در معادن سوق پیدا کند؛ رویکردهایی که میتوانند آینده صنعت معدن کاری را متحول سازند.
۱. استخراج روباز (Surface Mining)
این روش برای معادنی به کار میرود که ماده معدنی در نزدیکی سطح زمین قرار دارد. در استخراج روباز، لایههای خاک و سنگ رویی برداشته میشوند تا به ماده معدنی دسترسی پیدا شود.
مزیت اصلی این روش، سهولت دسترسی و هزینه نسبتاً کمتر آن نسبت به استخراج زیرزمینی است، با این حال در مقایسه با روش های نوین استخراج در معادن، کارایی محدودی دارد.
اما محدودیتهای عمده آن عبارتاند از:
-
تخریب گسترده محیط زیست و پوشش گیاهی
-
تولید گرد و غبار و آلودگی هوا
-
نیاز به فضای وسیع برای فعالیت
-
محدود بودن به ذخایری که در نزدیکی سطح قرار دارند
۲. استخراج زیرزمینی (Underground Mining)
در مواردی که ماده معدنی در عمق زمین واقع شده باشد، از روشهای زیرزمینی استفاده میشود. این روش نیازمند حفر تونلها، گالریها و بهکارگیری تجهیزات خاص برای استخراج مواد است.
مهمترین چالشها و محدودیتها در این روش عبارتاند از:
-
هزینههای بسیار بالا در راه اندازی و نگهداری
-
خطرات ایمنی از جمله ریزش، نشت گاز، و انفجار
-
سختی در تهویه و تأمین روشنایی
-
محدودیت در اندازه ماشینآلات قابل استفاده
۳. محدودیت های مشترک روش های سنتی
چه در استخراج سطحی و چه زیرزمینی، روشهای سنتی با چالش هایی مواجه هستند که موجب کاهش بهره وری، افزایش هزینه ها و صدمات زیست محیطی میشوند. به همین دلیل، نیاز به توسعه و استفاده از روش های نوین استخراج در معادن بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
روش های نوین استخراج در معادن نه تنها باعث ارتقای ایمنی و کاهش آسیب به محیط زیست میشوند، بلکه امکان استخراج دقیق تر و سریع تر مواد معدنی را نیز فراهم میسازند.
شاید این مقاله را هم بپسندید: اهمیت نگهداری و تعمیر ماشین آلات معدنی
یکی از اصلیترین نمودهای روش های نوین استخراج در معادن، بهکارگیری فناوریهای نو در معادن سطحی است…
در سالهای اخیر، فناوری نقش تعیینکنندهای در تحول صنعت معدنکاری ایفا کرده است. بهویژه در حوزه استخراج معادن سطحی، استفاده از فناوری های نوین نهتنها بهرهوری را افزایش داده، بلکه آسیبهای زیستمحیطی را نیز بهطور چشمگیری کاهش داده است. این بخش از عملیات استخراج که در نزدیکی سطح زمین انجام میشود، بستر مناسبی برای پیادهسازی نوآوریها و تکنولوژیهای پیشرفته فراهم کرده است.
با توجه به چالشهایی که روشهای سنتی ایجاد میکردند، استفاده از روش های نوین استخراج در معادن سطحی به یک اولویت راهبردی برای بسیاری از شرکتهای معدنی تبدیل شده است.
۱. سیستم های حفاری و بارگیری هوشمند
ماشینآلات حفاری، شاولها و لودرهایی که به سیستمهای GPS، حسگرهای ژئوتکنیکی و نرمافزارهای کنترل از راه دور مجهز هستند، در معادن سطحی مدرن جایگزین تجهیزات قدیمی شدهاند. این سیستمها با تحلیل دادههای لحظهای، دقت عملیات استخراج را افزایش داده و هزینهها را کاهش میدهند.
۲. استفاده از پهپادها در نقشه برداری و پایش
پهپادهای صنعتی اکنون بخشی جداییناپذیر از روش های نوین استخراج در معادن سطحی شدهاند. آنها با پرواز بر فراز محدوده معدن، نقشههای سهبعدی با دقت بالا تولید کرده و تغییرات زمین را در فواصل زمانی کوتاه ثبت میکنند. این اطلاعات برای بهینهسازی مسیرهای استخراج، ایمنی و پیشبینی ناپایداریهای زمین بسیار حیاتیاند.
۳. بهکارگیری نرمافزار های طراحی و شبیهسازی
پیش از شروع عملیات واقعی، مدلسازی دیجیتال از کل فرآیند در چارچوب روش های نوین استخراج در معادن سطحی انجام میشود. این شبیهسازیها به کمک نرمافزارهای مهندسی معدن، امکان تصمیمگیری دقیق درباره نحوه برداشت، حجم خاکبرداری، مسیر حملونقل و زمانبندی را فراهم میکنند.
۴. ماشین آلات خودران و کنترل از راه دور
یکی از شاخصترین نوآوریها در روش های نوین استخراج در معادن سطحی، ورود ماشینآلات خودران است. کامیونها و لودرهای بدون راننده، با استفاده از سیستمهای لیدار (LIDAR)، دوربینهای هوشمند و کنترل مرکزی، قادر به فعالیت در شرایط سخت و مناطق خطرناک بدون دخالت مستقیم انسان هستند.
۵. کنترل گرد و غبار با سیستم های مه پاش و الکترواستاتیک
یکی از مهمترین دغدغهها در استخراج سطحی به ویژه در اجرای روش های نوین استخراج در معادن تولید گرد و غبار و آلودگی هواست. امروزه از فناوریهایی مانند سیستمهای مهپاش، دستگاههای الکترواستاتیک و پوشش دهی با نانوذرات برای کاهش پراکندگی گرد و غبار استفاده میشود.
استفاده از رباتیک و هوش مصنوعی در عملیات استخراج
پیشرفت فناوریهای هوشمند در سالهای اخیر، انقلابی در شیوههای مدیریت و اجرای عملیات معدنی بهوجود آورده است. استفاده از رباتها و هوش مصنوعی (AI) بهعنوان بخش کلیدی از روش های نوین استخراج در معادن، مزایای متعددی را برای صنعت معدنکاری به همراه داشته است. این فناوریها نهتنها بهرهوری و ایمنی را بهبود بخشیدهاند، بلکه به کاهش هزینهها و تصمیمگیری بهتر نیز کمک میکنند.
۱. حفاری رباتیک (Robotic Drilling)
حفاری یکی از اصلیترین مراحل در عملیات استخراج است. با ورود رباتهای حفار، این فرآیند با دقت و سرعت بیشتری انجام میشود. رباتها میتوانند بهصورت خودکار در نقاط از پیش تعیینشده حفر کنند و نیازی به اپراتور انسانی در محل ندارند.
مزایای حفاری رباتیک:
-
دقت بالا در عمق و زاویه حفاری
-
کاهش خطر برای نیروی انسانی
-
عملکرد مداوم بدون نیاز به استراحت
-
قابلیت کار در شرایط سخت زمینشناسی
۲. حملونقل هوشمند با استفاده از AI
سیستمهای هوش مصنوعی میتوانند مسیر حرکت کامیون ها، لودرها و دیگر ماشین آلات معدنی را به طور خودکار بهینه سازی کنند. این کار موجب کاهش مصرف سوخت، زمان توقف و سایش تجهیزات میشود.
کاربردها شامل:
-
تعیین مسیر بهینه بارگیری و تخلیه
-
تشخیص موانع و تغییرات ناگهانی در مسیر
-
ارسال هشدار در صورت بروز خطر یا خرابی احتمالی
۳. نگهداری پیشبینیشده (Predictive Maintenance)
یکی از پیشرفتهترین کاربردهای هوش مصنوعی در استخراج معدن، تحلیل دادههای تجهیزات برای پیشبینی زمان خرابی یا نیاز به تعمیر است. این فرآیند که «نگهداری پیشبینیشده» نام دارد، بخشی کلیدی از روش های نوین استخراج در معادن محسوب میشود، از دادههای حسگرها، دما، لرزش و صدا برای تشخیص مشکلات احتمالی قبل از بروز آنها استفاده میکند.
۴. سیستمهای نظارتی در روش های نوین استخراج در معادن مبتنی بر هوش مصنوعی
در معادن بزرگ، استفاده از دوربینهای هوشمند و سیستمهای بینایی ماشین (Machine Vision) برای پایش ایمنی، نظارت بر عملکرد تجهیزات و تشخیص حوادث احتمالی رو به افزایش است. این سیستمها در لحظه میتوانند رفتار غیرعادی یا علائم خطر را شناسایی و هشدار دهند.
۵. الگوریتمهای یادگیری ماشین در برنامهریزی استخراج
الگوریتمهای یادگیری ماشین با تحلیل دادههای زمینشناسی، ترکیب مواد معدنی، و سابقه استخراج، میتوانند بهترین استراتژی برای استخراج بهینه را پیشنهاد دهند. این الگوریتمها با بهروزرسانی مداوم دادهها، امکان تصمیمگیری پویا و دقیقتری را فراهم میکنند.
تاثیر کلی بر عملیات معدنکاری
بهکارگیری رباتیک و هوش مصنوعی، آینده استخراج معدن را دگرگون ساخته است. با کاهش وابستگی به نیروی انسانی، افزایش دقت در عملیات، و تصمیمگیری دادهمحور، صنعت معدنکاری در مسیر هوشمندسازی گام برداشته است. این تحول، یکی از مهمترین ابعاد روش های نوین استخراج در معادن بهشمار میآید و نشاندهنده جهشی بزرگ بهسوی بهرهوری، پایداری و ایمنی بیشتر است.
مزایای استفاده از فناوریهای پیشرفته در معادن ایران
استفاده از فناوریهای پیشرفته در صنعت معدنکاری ایران، بهویژه در سالهای اخیر، بهعنوان بخشی جداییناپذیر از این دستاوردها را میتوان حاصل تلاش در مسیر پیادهسازی روش های نوین استخراج در معادن دانست، مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه چالشهایی در مسیر پیادهسازی این فناوریها وجود دارد، اما مزایای آنها بهقدری چشمگیر است که میتوان آن را عامل تحولآفرین در بخش معدن کشور دانست.
۱. افزایش بهرهوری و کاهش اتلاف منابع
یکی از برجستهترین مزایای بهرهگیری از فناوریهای نوین، افزایش بهرهوری در استخراج مواد معدنی است. سیستمهای هوشمند حفاری، تحلیل دادههای زمینشناسی و الگوریتمهای بهینهسازی، امکان برداشت دقیقتر، سریعتر و هدفمندتر منابع را فراهم میسازند.
در معادنی که سالها با روشهای سنتی فعالیت کردهاند، تغییر به فناوریهای پیشرفته موجب شده:
-
برداشت ماده معدنی با دقت بالا انجام شود
-
باطلهبرداری غیرضروری کاهش یابد
-
عملیات زمانبندیشده و یکپارچه شود
۲. کاهش هزینههای عملیاتی
شاید این مقاله را هم بپسندید: معرفی انواع ماشین آلات معدنی: هر آنچه باید بدانید!
در معادن ایران، یکی از بزرگترین چالشها، هزینههای بالای عملیات استخراج است. استفاده از تجهیزات هوشمند و سیستم های خودکار میتواند بخش زیادی از این هزینهها را کاهش دهد.
مثلاً:
-
ماشینآلات خودران سوخت کمتری مصرف میکنند
-
نگهداری پیشبینیشده از خرابیهای پرهزینه جلوگیری میکند
-
کاهش خطای انسانی باعث کاهش دوبارهکاری و ضایعات میشود
۳. بهبود ایمنی در محیطهای پرخطر
محیط معادن، بهویژه معادن زیرزمینی، جزو فضاهای پرریسک برای نیروی انسانی بهشمار میآید. فناوریهای پیشرفته با جایگزینی انسان در نقاط پرخطر، باعث ارتقاء ایمنی در عملیات استخراج میشوند.
در ایران نیز استفاده از سیستمهای پایش لحظهای، سنسورهای گاز، تهویه هوشمند و هشداردهندههای خودکار، موجب کاهش آمار حوادث در برخی پروژههای معدنی شده است.
۴. شفافیت دادهها و تصمیمگیری دقیق
با دیجیتالسازی فرآیندهای معدنی، تمام دادههای مرتبط با حفاری، برداشت، حملونقل و ذخیرهسازی، در سیستمهای مرکزی ثبت و تحلیل میشوند. این شفافیت، مدیران را قادر میسازد تا تصمیماتی مبتنی بر داده (Data-Driven) اتخاذ کنند.
در معادن بزرگی مانند چادرملو یا گل گهر، گزارشگیری دقیق و لحظهای از عملکرد ماشین آلات و نیروی کار، گامی مؤثر در جهت هوشمندسازی معادن ایران بوده است.
۵. کاهش تأثیرات زیست محیطی
یکی از نگرانی های اصلی در معدن کاری سنتی، تخریب محیطزیست است. با استفاده از فناوریهای نوین مانند:
-
استخراج دقیق با حداقل آسیب جانبی
-
سیستمهای کنترل گرد و غبار
-
مدیریت هوشمند پسماند معدنی
میتوان استخراج پایدار و مسئولانه را محقق کرد. در بسیاری از طرحهای جدید معدنی کشور، رعایت الزامات محیطزیستی از طریق فناوری بهبود یافته است.
۶. تسریع در انتقال دانش فنی و توسعه بومیسازی
گرچه بخش عمدهای از فناوریهای پیشرفته معدنی از کشورهای توسعهیافته وارد میشوند، اما استفاده از این تکنولوژیها در ایران، بستری برای انتقال دانش، آموزش نیروهای متخصص و بومیسازی فناوریها فراهم کرده است.
دانشگاههای فنی و شرکتهای دانشبنیان ایرانی نیز در چند سال اخیر، پروژههایی در زمینه اتوماسیون حفاری، طراحی نرمافزارهای معدنی و تولید قطعات هوشمند آغاز کردهاند که در بلندمدت، وابستگی به خارج را کاهش خواهد داد.
مقایسه اقتصادی و زیستمحیطی روش های سنتی و نوین
در ارزیابی عملکرد سیستمهای استخراج معدنی، دو معیار اساسی همواره مورد توجه قرار میگیرند: صرفه اقتصادی و پایداری زیستمحیطی. این دو عامل نقش تعیینکنندهای در تصمیمگیری درباره انتخاب روش استخراج دارند. با توسعه روزافزون روشهای سنتی نسبت به روش های نوین استخراج در معادن از نظر هزینه و ایمنی بازدهی کمتری دارند، بررسی مقایسهای آنها با شیوههای سنتی، برای مدیران، مهندسان و سیاستگذاران اهمیت دوچندان پیدا کرده است.
۱. مقایسه از منظر اقتصادی
شاخص اقتصادی | روش سنتی | روش نوین استخراج |
---|---|---|
هزینه اولیه تجهیز | نسبتاً پایین | بالا |
هزینههای عملیاتی | بالا (نیروی انسانی، سوخت) | کاهشیافته (اتوماسیون) |
هزینه نگهداری و تعمیرات | مکرر و زمانبر | کمتر، بهینهشده |
بهرهوری منابع | پراکندگی، پرت بالا | بهرهبرداری هدفمند |
وابستگی به نیروی انسانی | زیاد | کاهشیافته |
مدیریت زمان پروژه | زمانبر، غیردقیق | دقیق، قابل پیشبینی |
در روشهای سنتی، وابستگی شدید به نیروی انسانی و نبود سیستمهای پیشبینی و تحلیل داده، موجب افزایش هزینهها و اتلاف منابع میشود. در مقابل روش های نوین استخراج در معادن با بهرهگیری از هوش مصنوعی، خودکارسازی فرآیندها و تحلیل لحظهای دادهها، هزینههای عملیاتی را کاهش داده و بهرهوری اقتصادی را بهطور چشمگیری افزایش میدهند.
۲. مقایسه از منظر زیست محیطی
شاخص زیستمحیطی | روش سنتی | روش نوین استخراج |
---|---|---|
میزان تولید گرد و غبار | بالا | قابل کنترل با سیستمهای مهپاش |
آسیب به پوشش گیاهی | گسترده | محدود و هدفمند |
آلودگی منابع آب زیرزمینی | بالا (بهویژه در روشهای روباز) | کاهشیافته با فناوری کنترل |
تولید پسماند معدنی | پراکنده و بدون مدیریت مشخص | مدیریتشده و قابل بازیافت |
مصرف سوختهای فسیلی | بالا | کاهشیافته با مسیرهای هوشمند |
بازسازی محیط پس از استخراج | اغلب نادیده گرفته میشود | بخشی از برنامه عملیاتی |
در روشهای سنتی، بهویژه در استخراج روباز، آسیبهای زیستمحیطی گستردهای به منابع طبیعی وارد میشود. ازجمله این آسیبها میتوان به نابودی پوشش گیاهی، آلودگی منابع آب، و فرسایش خاک اشاره کرد. اما در روشهای نوین، بهواسطه استفاده از سیستمهای هوشمند، فناوریهای پایش محیطی و برنامهریزی دقیق، این اثرات بهطور قابلتوجهی کاهش یافتهاند.
۳. نگاه بلندمدت: سرمایهگذاری امروز، سودآوری پایدار
ممکن است در نگاه اول، استفاده از روش های نوین استخراج در معادن هزینهبر و پیچیده بهنظر برسد. اما در تحلیل بلندمدت، این روشها با:
-
افزایش طول عمر تجهیزات
-
کاهش حوادث انسانی
-
صرفه جویی در مصرف منابع طبیعی
-
ارتقاء بهره وری کل سیستم
به یک سرمایه گذاری هوشمندانه و پایدار تبدیل میشوند. علاوهبراین، شرکتهایی که از فناوری های نوین استفاده میکنند، در مسیر اخذ گواهینامههای بین المللی زیست محیطی و جذب سرمایه گذار خارجی نیز موفق تر عمل میکنند.
در نتیجه با توجه به آنچه گفته شد، روش های نوین استخراج در معادن نهتنها باعث کاهش هزینهها و افزایش دقت در استخراج میشوند، بلکه موجب تحول بنیادین در ساختار اجرایی معادن نیز شدهاند. امروزه بیشتر شرکتهای بزرگ معدنی جهان در حال حرکت بهسمت پیادهسازی این روشها هستند و ایران نیز باید با جدیت بیشتری این مسیر را دنبال کند.
آینده فناوری در استخراج معادن
صنعت معدنکاری در آستانه تحولی بنیادین قرار دارد. با شتاب گرفتن روند جهانی دیجیتالسازی، توسعه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT)، و رباتیک پیشرفته، آینده استخراج معادن بهطور کامل از شیوههای سنتی فاصله خواهد گرفت. روش های نوین استخراج در معادن نه تنها محدود به فناوریهای امروزی نیستند، بلکه بستری برای ورود نسل جدیدی از تکنولوژیها هستند که مفهوم معدنکاری را بهطور کلی دگرگون خواهند کرد.
۱. معادن کاملاً هوشمند و بدون اپراتور انسانی
در چشمانداز آینده، معادنی خواهیم داشت که بدون نیاز به حضور فیزیکی انسان در محل، تمام فعالیتهای استخراج را با دقت بالا و ایمنی کامل انجام میدهند. این معادن با اتصال به شبکههای پرسرعت مانند 5G و کنترلگرهای مرکزی مبتنی بر هوش مصنوعی، میتوانند بهصورت ۲۴ ساعته، خودکار و یکپارچه عملیات استخراج، حملونقل و پردازش را انجام دهند.
ایران نیز با توسعه پهنههای معدنی جدید و استقبال از فناوریهای بومیسازیشده، میتواند بخشی از این آینده را تجربه کند.
۲. ادغام بلاکچین با زنجیره تأمین مواد معدنی
فناوری بلاکچین در آینده به یکی از پایههای شفافسازی صنعت معدن تبدیل خواهد شد. از لحظه استخراج ماده معدنی تا مرحله صادرات یا فرآوری نهایی، تمامی مراحل در زنجیرهای شفاف، رمزنگاریشده و غیرقابل دستکاری ثبت میشوند. این فناوری امکان ردیابی کامل منابع را فراهم کرده و اعتماد مصرفکننده نهایی را افزایش میدهد.
۳. استفاده از واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR)
یکی از کاربردهای جالب فناوری واقعیت مجازی و افزوده در معادن آینده، طراحی محیط کاری، برنامهریزی مسیرهای حفاری، و حتی آموزش کارگران در محیطی شبیهسازیشده خواهد بود. بهجای کارآموزیهای پرخطر و هزینهبر در محیط واقعی، کارگران میتوانند از طریق شبیهسازی در شرایط کنترلشده، آموزشهای دقیق و عملی دریافت کنند.
۴. فناوری های سبز برای استخراج بدون آسیب زیست محیطی
در آینده، استخراج پایدار و کمهزینه نهتنها هدف، بلکه الزام خواهد بود. فناوریهایی مانند برش با پلاسما، استخراج به کمک سیالات یونی، تصفیه همزمان پسماندها در محل معدن و کاربرد نانوفیلترها برای پاکسازی آبهای آلودهشده بهطور جدی در دستور کار خواهند بود. همچنین فرآیندهای بهینهسازی مصرف انرژی با کمک الگوریتمهای هوش مصنوعی، مصرف سوختهای فسیلی را به حداقل خواهند رساند.
۵. یادگیری ماشینی خود توسعه یاب (Self-Learning Systems)
سیستمهایی که بهصورت پیوسته از عملکرد خود یاد میگیرند و در فرآیندهای بعدی هوشمندتر عمل میکنند، آینده تصمیمگیری در معادن را رقم میزنند. این الگوریتمها نهتنها براساس دادههای گذشته تصمیمسازی میکنند، بلکه با تحلیل دادههای تازه، الگوهای نوین بهرهبرداری را نیز شناسایی کرده و پیشنهاد میدهند. این سیستمها قابلیت انطباق با شرایط زمین، آبوهوا، و نوع ماده معدنی را دارند.
۶. ماهواره ها و تصاویر هوایی فوق پیشرفته
فناوریهای سنجش از دور، با استفاده از تصاویر با وضوح بالا و آنالیز طیفی، امکان تشخیص رگههای معدنی جدید و تحلیل تغییرات محیطی را با دقت بیسابقهای فراهم میکنند. به کمک این فناوریها، مهندسان معدن میتوانند تصمیم بگیرند که دقیقاً کجا و چگونه حفاری کنند تا بهرهبرداری با کمترین آسیب به محیطزیست انجام شود.
۷. تحول در نقش نیروی انسانی و مهارت های شغلی
در آیندهای نهچندان دور، نقش نیروی انسانی در معادن از فعالیتهای فیزیکی و مکانیکی به نقشهای مدیریتی، تحلیلی و نرمافزاری تغییر خواهد کرد. مهندسان معدن باید با مفاهیم تحلیل داده، امنیت سایبری، طراحی فرآیندهای خودکار و برنامهنویسی صنعتی آشنا باشند. این تغییر ساختاری در مهارتهای موردنیاز، نظام آموزشی و دانشگاههای کشور را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
شاید این مقاله برای شما مفید باشد: راهنمای جامع و تخصصی موتور کوماتسو 140E3
نتیجه گیری
بدون شک، روش های نوین استخراج در معادن بهعنوان ستون فقرات آینده صنعت معدنکاری، نقش تعیینکنندهای در افزایش بهرهوری، کاهش خطرات انسانی، و حفظ محیطزیست ایفا میکنند. از بهکارگیری رباتیک و هوش مصنوعی گرفته تا استفاده از پهپادها، نرمافزارهای شبیهساز و سیستمهای حفاری هوشمند، همه این فناوریها در مسیر تحقق استخراجی ایمن، اقتصادی و پایدار بهکار گرفته میشوند.
در این مسیر، شرکتهایی مانند تیمسکو با تمرکز بر توسعه، بومیسازی و اجرای راهکارهای پیشرفته استخراج، سهم مهمی در ارتقاء سطح فناوری معدنکاری کشور ایفا کردهاند. این شرکت با ارائه خدمات مهندسی نوین و بهکارگیری تکنولوژیهای روز دنیا، توانسته الگویی موفق از کاربرد روش های نوین استخراج در معادن در ایران را به نمایش بگذارد.